به گزارش زیپو كالا یك مقام مسئول در وزارت كاربا اشاره به خیزجهان برای توسعه كشت زعفران درافغانستان، اظهار داشت: با عنایت به اینكه كشت خشخاش ۵۰درصد سودآورتر از زعفران است، احتمال توفیق كشت این محصول در این كشور ضعیف است.
رضا تازیكی، مدیر طرح ملی توسعه كسب و كار و اشتغال پایدار وزارت كار در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینكه وزرات زراعت افغانستان اعلام نموده كه زعفران این كشور برای سومین سال بعنوان بهترین و باكیفیت ترین زعفران دنیا شناخته شده است، اظهارداشت: سالهاست كه فعالان زعفران در مورد پیدا شدن رقیبی تازه برای یكی از محصولات استراتژیك كشاورزی كشورمان، سخن می گویند. مدیر طرح ملی تكاپو (توسعه كسب و كار و اشتغال پایدار) وزارت كار خاطرنشان كرد: صحبت از قاچاق پیاز زعفران، كشت و تولید زعفران در كشور افغانستان، هراز چندگاهی در بین اخبار مختلف به گوش می رسد و بیان آمارهای متفاوت، متناقض و گاه بدون سند و مدرك از تولید و كشت زعفران در افغانستان سبب نگرانی هایی شده است. تازیكی تصریح كرد: باید تلاش شود كه با اطلاعات مستند از فعالیتهای انجام شده در كشور افغانستان در مورد تولید زعفران، تصمیماتی مناسب برای مقابله با رقیب نورسیده اتخاذ گردد. وی ادامه داد: امروزه بخش كشاورزی افغانستان تنها حدود ۳۵.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی افغانستان را در بر می گیرد، اما در حقیقت ۸۰ درصد جمعیت افغانستان به طور مستقیم یا غیر مستقیم در بخشهای كشاورزی و دامداری فعالیت می نمایند. نخستین بار مهاجران پیاز زعفران را از ایران به افغانستان بردند
به گفته این مقام مسئول در وزارت كار، زعفران در افغانستان پیشنه ای تاریخی ندارد و نخستین نشانه ها از ورود و كشت زعفران در این كشور به سال ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲ باز می گردد كه نخستین گروه از مهاجرانی كه از مرزهای شرقی ایران به مناطق غربی افغانستان و منطقه غوریان وارد شده بودند به همراه خود پیاز زعفران را جهت كشت به این منطقه وارد كردند. در سال ۱۹۹۸ كمیته دانماركی كمك به پناهندگان افغان كه به اختصار داكار (DACAAR) خوانده می شود، زعفران را بعنوان یك محصول كشت جایگزین خشخاش در منطقه زرقان هرات معرفی نمود و در سال ۲۰۰۳ نخستین گروه از جانب اداره كشاورزی هرات اقدام به خرید پیاز زعفران از ایران نمودند.
تازیكی افزود: در سال ۲۰۰۴ موسسات داكار، ایكاردا (ICARDA) (مركز بین المللی تحقیقات كشاورزی در مناطق خشك) و DFID (سازمان توسعه بین المللی انگلستان) با همكاری یكدیگر پروژه ای را به نام «تحقیق در روشهای جایگزین تامین معیشت و سرمایه» كه به اختصار RALF نامیده می گردد را آغاز كردند كه یكی از محوری ترین برنامه های آن در حوزه كشاورزی، كمك به توسعه كشت زعفران بعنوان یك كشت سودآور جایگزین خشخاش و همینطور كشت زعفران به جای دیگر محصولات، به منظور سودآوری بیشتر زارعان و دهقانین افغانی است.
به گفته وی در سال ۲۰۰۴، موسسه داكار، با همكاری دولت محلی هرات، اقدام به توزیع مجانی پیاز زعفران به كشاورزانی كه تمایل به تغییر كشت از خشخاش به زعفران را داشتند، كرد و این رویه تابحال هم توسط دیگر موسسات نظیر یك موسسه خیریه ایتالیایی CRSنیز دنبال می گردد.
تازیكی با اشاره به اینكه این پروژه در نواحی قندوز، غور، هلمند، هرات، قندهار، كنار، لغمان، ننگرهار و اروزگان اجرا می شود، اضافه كرد: در نوامبر سال ۲۰۰۶، سمپوزیومی به منظور معرفی زعفران توسط چند موسسه نظیر داكار، ایكاردا، می نشنال، در هرات افغانستان برگزار و بعد از این سمپوزیم، كمیته ملی هماهنگی و پشتیبانی از زعفران (NSCSC ) بوجود آمد كه توسط وزارت زراعت و آبیاری افغانستان حمایت می گردد.
وی افزود: وظیفه این كمیته هماهنگی با وزراتخانه ها، موسسات تحقیقاتی در مورد مسائلی نظیر تولید، كیفیت، تدوین قوانین و مقررات واردات، صادرات و بازاریابی است.
تازیكی ادامه داد: هم اكنون آمار دقیقی از سطح زیر كشت زعفران در افغانستان موجود نیست اما تخمین زده می گردد در ۲۱ ناحیه از ۷ ایالت این كشور، زعفران در حال كشت است.
این مقام مسئول اظهار داشت: ۷ ناحیه از این ۲۱ ناحیه در استان هرات بوده، و استان بقدیس، غور (منطقه شهرك) منطقه میوند (قندهار) از دیگر نواحی مشهور در كشت زعفران در افغانستان هستند.
به گفته تازیكی مطابق با آمارهای نهادهای بین المللی مختلف فعال در پروژه كشت زعفران در افغانستان حدود ۱۳۰۰ كشاورز، ۹ انجمن كشاورزی زعفران، ۲ انجمن بانوان كشاورز زعفران، و ۸۰۰ هكتار زمین زیر كشت زعفران در كشور افغانستان وجوددارد كه در تخمین منبع معتبر دیگری میزان سطح زیر كشت حدود ۳۰۰ هكتار برآورد شده است.
وی اضافه كرد: حداقل ۴ شركت بخش خصوصی به منظور تجارت و بازاریابی زعفران و همینطور یك آزمایشگاه در محل اداره كشاورزی در شهر هرات تاسیس شده اند كه تمامی این شركتها و آزمایشگاه با كمكهای نهادهای نامبرده شده تشكیل شده اند.
تازیكی ادامه داد: میزان عملكرد در هكتار كشت و تولید زعفران در افغانستان حدود ۳.۲ كیلوگرم در هكتار برآورد گردیده كه حدودا نسبت به عملكرد در هكتار زعفران در ایران كمی كمتر است.
جهان برای توسعه كشت زعفران در افغانستان خیز برداشته است
این مقام مسئول در وزارت كار اظهارداشت: طبق اعلام رئیس دپارتمان بازاریابی محصولات كشاورزی در اداره كشاورزی هرات حدودا در ۱۶ استان افغانستان زعفران بصورت پراكنده كشت می گردد و آنان امیدوارند با توزیع مجانی پیاز بین كشاورزان سطح زیر كشت زعفران در افغانستان افزایش یابد.
به گفته تازیكی، «موسسه shelter now »یك موسسه خیریه مسیحی آلمانی است، این موسسه هم در زمینه كمك به كشت زعفران در ایالت هرات فعالیت می كند. در سال ۲۰۰۹ این موسسه اقدام به خرید و توزیع زعفران افغانی در بازار آلمان هم كرده است.طبق گفته رئیس این موسسه كشت زعفران در افغانستان سود بیشتر وخطر كمتری از كشت خشخاش را برای كشاورزان به ارمغان خواهد آورد، او همینطور قیمت فروش زعفران افغانستان در بازار آلمان را حدود ۸ تا ۱۰ یورو برآورد كرده، برآوردی كه با عنایت به قیمتهای جهانی، زیادی اغراق آمیز به نظر می رسد.
وی افزود: گروه تركیه ای با نام تیم بازسازی ولایتی تركیه كه به اختصار (PRT) نامیده می گردد هم در استان ورداك افغانستان با تاسیس یك هنرستان كشاورزی، یك سردخانه ۱۰۰۰ تنی، حفر چاههای كشاورزی، امكانات ذخیره سازی در شهر میدان شهر مركز استان ورداك افغانستان اقدام به آموزش كشت محصولات كشاورزی و بویژه زعفران می كند. به قول رئیس این گروه با اشاره به تلاشهای این تیم برای بازاریابی زعفران افغانستان، هدف گیری بازارهای دبی، ایالات متحده آمریكا و تركیه را از اهداف این گروه برای توسعه بازارهای زعفران افغانستان می داند.
این مقام مسئول در وزارت كار تشریح كرد: علاوه بر این، «نجبیب مالك»، مدیر پروژه رالف (RALF) كه اصلی ترین پروژه افغانستان در زمینه توسعه تولید و كشت زعفران است، با همكاری «دكتر پترویس» از دانشگاه واشنگتن و همكاری موسسه ایكاردا، اقدام به تهیه و تدوین استراتژی توسعه زعفران در افغانستان نموده اند كه طبق این سند، دو استراتژی عمده افغانستان و این پروژه برای توسعه زعفران عبارتند از: استراتژی تولید برند زعفران افغانی جهت تمایز در بازار و اتصال تولید كنندگان افغانی به بازارهای جهانی بصورت مستقیم.
برگ برنده زعفران افغانی
تازیكی اظهار داشت: به منظور دستیابی به این اهداف، تولید تمایز در زعفران افغانی با عنایت به میزان اندك آن، در نظر گرفتن قیمت بالا با استفاده از تولید برند زعفران ارگانیك برای زعفران افغانستان و تولید یك تمایز جدید برای زعفران افغانستان است كه در دیگر زعفرانهای تولید شده در دیگر كشورها وجود ندارد.
وی خاطرنشان كرد: صراحتا در این سند عنوان شده است كه یكی از مهمترین راههای ارزش افزوده برای تولید كنندگان زعفران افغانستان حضور مستقیم در بازارهای بین المللی و فروش در بازارهای مختلف با بسته بندی است.
تازیكی اظهار داشت: حال به علت خصوصیات خاص تولید زعفران، نظیر ارزش افزوده بالا، وزن كم محصول نهایی و درنتیجه حمل و نقل آسان، نیازمندی به نیروی انسانی، كم آب خواه بودن زعفران، این محصول بعنوان یك جایگزین مناسب برای كشت خشخاش در افغانستان در نظر گرفته شده است، همینطور برخی ملاحظات فرهنگی و مذهبی نزد بعضی از كشاوزران نظیر اعتقاد به احساس گناه از كشت خشخاش، و سخت گیری و جلوگیری از كشت خشخاش در بعضی ایالات در كنار این موارد حمایت های مالی و تكنیكی نهادهای بین المللی از كشت جایگزین سبب شده است كه كشت زعفران در افغانستان صورت گیرد.
كشت خشخاش حداقل ۵۰ درصد سود آورتر است
وی ادامه داد: باید توجه داشت كه باوجود رشد بسیار اندك كشت زعفران، مطابق با گزارش سازمان ملل متحد كشت خشخاش طی سالهای اخیر در افغانستان بیشتر شده و با عنایت به اینكه كشت خشخاش حداقل ۵۰ درصد سود بیشتر از كشت زعفران دارد در یك چشم انداز میان مدت كشت زعفران توفیق زیادی در این كشور را شاهد نخواهد بود.
تازیكی تصریح كرد: آمار دقیقی از كشت شاهدانه در افغانستان در دست نیست اما مطابق گزارش سال ۲۰۰۸ سازمان ملل بیش از ۱۵۰ هزار هكتار از زمین های این كشور زیر كشت خشخاش قرار دارد كه این میزان سطح زیر كشت با سطح زیر كشت حدود ۳۰۰ هكتاری زعفران قابل مقایسه نیست این در شرایطی است كه بیش از سه چهارم تولید خشخاش در افغانستان خارج از كنترل دولت می باشد.
این مقام مسئول تصریح كرد: علی رغم تمامی این موارد، بازهم باید هوشیار بود و نباید از نظر دور داشت كه در یك برنامه بلند مدت، خیلی از این مشكلات مرتفع شده و با برقراری قانون در این كشور، شاید با رقیبی جدی در زمینه تولید زعفران مواجه شویم بنابراین لازم است تا فعالین صنعت زعفران با همكاری یكدیگر و در تعامل و مشاركت، با حضور در عرصه های بین المللی، ضمن رهبری تجارت زعفران در سطح جهان، هرچه بیشتر در سطح بین المللی حضور یافته و اقدام به بازار سازی و توسعه بازارهای بین المللی نمایند تا حتی در صورت وجود رقبای متعدد، تجارت زعفران و رهبری بازار زعفران همواره نزد ایران باشد.
