زیپو كالا: یك كارشناس ژئوفیزیك زیست محیطی با تاكید بر این كه سیلاب ها حوادث طبیعی هستند و ما مسئول كاهش لطمه خطرات ناشی از سیل هستیم، انواع راهكارهای رویارویی با سیل ها را تشریح نمود.
یك كارشناس ژئوفیزیك زیست محیطی و اكتشاف منابع آب و عضو هیأت علمی گروه محیط زیست انسانی دانشكده محیط زیست درباره دلیل وقوع سیلاب های اخیر و نحوه مواجهه با آن به خبرنگار مهر اظهار داشت: سیل ها جزو حوادث طبیعی زمین هستند و به سبب شرایط خاص هیدرولوژیكی و آب و هوایی رخ می دهند. دانش موجود از الگو های آب و هوایی بلند مدت، بسیار محدود است و وضعیت هیدرولوژیكی هم به وضعیت طبیعی حوزه آبریز (پستی بلندی ها، پوشش گیاهی، ظرفیت زهكشی منطقه) وابسته است.
ساخت حداقل یك طبقه بالاتر از حداكثر تراز سیلابی در منطقه، استفاده از مصالح پایدار در مقابل غرق شدن در آب، محفوظ كردن كاربری های الكتریكی در این مناطق، طراحی درست زهكش ها و سیستم های فاضلاب و… قسمتی از راهكارهای پیشگیرانه رویارویی با سیلاب است حمید سرخیل اضافه كرد: تخریب های محیط زیستی از قبیل جنگل زدایی و فرسایش خاك از عواملی هستند كه می توانند در افزایش حجم و گسترش سیلاب ها نقش داشته باشند و همین طور عدم اجرای درست طرح های آمایش سرزمین در تشدید آثار مخرب سیلاب ها مؤثر است. وی تاكید كرد: سیلاب های شدید می توانند هر ساله رخ دهند و غالباً پتانسیل لطمه به اموال، وارد كردن مشقت و سختی بر مردم، مسدود شدن و تخریب راه ها، لطمه به اقتصاد محلی، لطمه به محیط زیست، تخریب زیست گاه ها، فرسایش خاك، از بین رفتن جنگل ها و مراتع، توسعه و پخش منطقه ای آلودگی های شهری و صنعتی ناشی از فاضلاب ها و پسماندها، حوادث شدید و حتی از دست دادن زندگی مردم را دارند. بدین سبب مهمترین و نخستین گام برنامه ریزی درست برای كاهش لطمه سیل، اقدامات پیشگیرانه است. هدف اصلی برنامه ریزی ها كاهش مخاطرات سیل باشد عضو هیأت علمی دانشكده محیط زیست افزود: اهداف اصلی این برنامه ریزی می بایست بر پایه كاهش مخاطرات سیل باشد كه بایستی تحت یك برنامه جامع به صورت پیشگیرانه اعمال شود. از اركان اصلی این اقدامات پیشگیرانه می توان به افزایش امنیت بخشی عمومی بوسیله آگاهی بخشی به عموم مردم در مورد خطرات سیل، ارتقا متوازن نواحی دارای پتانسیل خطر سیل و اقدام درباب كاهش لطمه سیل در آینده و كاهش هزینه ها و توزیع این هزینه ها (Cost-Sharing) اشاره نمود. سرخیل توضیح داد: درباب افزایش امنیت بخشی عمومی می توان به آموزش در معرفی عوامل بروز سیلاب ها، آگاهی بخشی در مورد مناطق در معرض سیل، حریم های خطر سیل شهری و رودخانه ای، زون های امن شهری و رودخانه ای و … پرداخت. وی ادامه داد: در مورد ارتقا متوازن نواحی دارای پتانسیل خطر سیل می توان به اقداماتی از جمله، مطالعات هیدرولوژی رودخانه ها، تهیه نقشه های پهنه های خطر سیل، تهیه حریم خطر رودخانه ها در مناطق دارای پتانسیل اشاره نمود كه معمولاً می تواند با كنترل كننده های سازه ای و غیر سازه ای همراه باشند تا از طغیان سیلاب به دشت های سیلابی و ورود آن به روستاها و شهرها جلوگیری كند. این كارشناس ژئوفیزیك زیست محیطی تاكید كرد: اعمال تلفیقی از روش های آگاهی بخشی عمومی، و اقدامات پیشگیرانه سازه ای و غیر سازه ای به ساكنان اطراف رودخانه ها و مناطق شهری پایین دست سدها و حوزه های آبریز رودها، این اجازه را می دهد كه ضرر و زیان ها را به حداقل رسانید و در تعامل با محیط پیرامون به زندگی ادامه داد. سرخیل اضافه كرد: در بخش برنامه ریزی به منظور توزیع هزینه های ناشی از سیل (Cost-Sharing) می توان به برنامه های توسعه ای اشاره نمود كه با اعمال سیاست های توأمان كمك های بانك ها و مؤسسات بیمه ای برای ترمیم و بهسازی ساختمان ها در مناطق با پتانسیل خطر سیل با الگو های متناسب مقاوم در مقابل تخریب سیل امكان پذیر است از قبیل ساخت حداقل یك طبقه بالاتر از حداكثر تراز سیلابی در منطقه، استفاده از مصالح پایدار در مقابل غرق شدن در آب در ساختمان ها و تأسیسات شهری و روستایی، محفوظ كردن كاربری های الكتریكی در این مناطق، طراحی درست زهكش ها و سیستم های فاضلاب برمبنای تأثیر پذیری از سیلاب ها، محافظت از مناطق با توسعه پوشش گیاهی و ایجاد كمربند سبز شهری و روستایی، ساخت سازه های عمومی مقاوم در مقابل فشار هیدرولیكی ناشی از سیلاب، پیشگیری از ساخت اماكن عمومی از قبیل مدارس درمناطق پر خطر. وی افزود: در نهایت می بایست در برنامه ریزی های میان مدت و بلندمدت توسعه ای در كشور قوانین سكونت در مناطق مستعد سیلابی را تدوین و تصویب كرده و با تقسیم بندی پهنه های پتانسیل های خطر سیلاب، ساخت و ساز و خرید و فروش زمین و ملك را در این مناطق كنترل كرد و با وضع قوانین و فعالیت آموزشی –ترویجی پذیرش مشوق های مالیاتی جهت استفاده محتاطانه از مناطق مستعد سیلاب و با پتانسیل خطر بالا را برای ساكنین محلی آسان كرد. سرخیل درانتها اظهار داشت: متأسفانه برنامه ریزان شهری درباب مباحث كنترل سیلاب ها و آثار انسانی و محیط زیستی آن كم اطلاع اند و زیان های سیاسی برای مدیران دولتی در موقع اجرای روش های پیشگیرانه و كنترل های در رابطه با كاهش خطرات سیل، نقش بازدارنده ایفا می كند.
