به گزارش زیپو كالا درپی سقوط هواپیمای ۷۳۷ اوكراینی كه دلیل آن شلیك اشتباه پدافند به این هواپیما به علت خطای انسانی اعلام شد، یكی از مهم ترین سؤالاتی كه مطرح می شود این است كه چرا در زمان حادثه كه تنها ساعاتی بعد از حمله بزرگ موشكی سپاه به پایگاه نظامی آمریكا در عراق انجام شده بود و آسمان منطقه هنوز در التهاب قرار داشت، پروازهای مسافری لغو یا دستكم تعلیق نشده بود.
به گزارش زیپو كالا به نقل از ایسنا، بامداد روز چهارشنبه ساعت ۶: ۱۸ بامداد هواپیمای مسافری ۸۰۰-۷۳۷ كه تهران را به مقصد كی یف ترك می كرد در حوالی فرودگاه امام خمینی سقوط كرد و همه ۱۷۶ نفر مسافر و خدمه آن جان خویش را از دست دادند؛ اما بعد از گذشت سه روز از این حادثه، ستاد كل نیروهای مسلح در اطلاعیه ای كه بامداد شنبه (دیروز) انتشار یافت، اعلام نمود: بر اثر بروز خطای انسانی و به صورت غیر عمد هواپیمای اوكراینی مورد برخورد قرار گرفته است.
چند ساعت بعد از انتشار این اطلاعیه، سردار حاجی زاده -فرمانده هوا فضای سپاه پاسداران- در نشست خبری درباره علت سقوط هواپیمای اوكراینی توضیحاتی عرضه كرد و البته در همین توضیحات سوالات جدیدی به وجود آمد كه می توان به آنها پاسخ داد.
فرمانده هوا فضای سپاه پاسداران روز شنبه در نشستی خبری اعلام نمود كه پیش از این سانحه “چندین بار برای خالی شدن فضای كشور از پروازها درخواست شده بود”. اتفاقی كه نهایتا رخ نداد تا این سوال مطرح شود كه این درخواست به كدام نهاد داده شده و اساسا كدام دستگاه متولی لغو كردن پروازها و در اصطلاح كلییر كردن فضای كشور در این شرایط خاص است؟
سردار حاجی زاده در این جلسه در پاسخ به این سوال كه چرا بعد از حمله بزرگ موشكی سپاه، فضای هوایی كشور از پروازهای تجاری و مسافری تخلیه نشده بود؟ خاطرنشان كرد: ما نمی خواهیم كسی را متهم نماییم، وظیفه ما اطلاع رسانی است و گروه هایی كه مسئول بررسی حادثه هستند به این مورد رسیدگی می كنند و تكلیف را معلوم می كنند. از دید من زمانی كه شرایط جنگی می شود باید از جانب مسؤلان ذیربط این اتفاق می افتاد، ولی به هر ترتیب چنین اتفاقی نیافتاد.
وی البته با تصریح این كه مشكلی در بخش هوانوردی كشور وجود ندارد، اظهار داشت كه چنین درخواستی از آنها نشده است و اگر خطایی وجود داشته، به مجموعه نیروهای مسلح باز می گردد و در بخش دولتی و كشوری و شركت فرودگاه ها قصوری رخ نداده است. مسئول این بخش كسان دیگری بودند كه آنها باید این مسئله را مدیریت می كردند. همانطور كه من آن شب عملیات موشكی را در غرب كشور كنترل و فرماندهی می كردم، در این بخش هم عزیزان دیگری مسئول بودند و آنها باید این كار را می كردند، ولی نهایتا این زمینه فراهم گردید كه اپراتور پدافند این خطا را مرتكب شود.
با مطرح شدن این اظهارات این سوال به وجود می آید كه متولی قانونی برای لغو یا محدود كردن پروازهای داخلی و خارجی در چنین شرایطی در قسمت یا تمام خاك كشور كدام نهاد یا دستگاه است؟ و سوال دیگر اینكه این درخواست ها آیا به سازمان هواپیمایی كشوری ارسال شده است یا خیر؟
در ماده ۱۰ قانون هواپیمایی كشوری مصوب ۱ مرداد ماه ۱۳۲۸ كه البته در سال های بعد اصلاحاتی روی آن انجام شد آمده است كه اداره كل هواپیمایی كشوری می تواند در مواردی كه امنیت عمومی یا علل نظامی ایجاب می نماید با تصویب هیات وزیران پرواز هواپیمای ایرانی یا خارجی را بر فراز قسمتی از خاك كشور ممنوع یا محدود یا مقید به شرایط خاصی بنماید؟ اما سوال اینجاست كه این سازمان در چه شرایطی می تواند این تصمیم را اجرایی كند؟
نیروهای مسلح باید برای ممنوع شدن پروازها درخواست كنند
علیرضا منظری -معاون سابق هوانوردی سازمان هواپیمایی كشوری- در اینباره به ایسنا اظهار داشت: در چنین شرایط خاصی باید نیروهای مسلح از سازمان هواپیمایی كشوری بعنوان نماینده دولت در این عرصه بخواهد كه حالت ممنوعه را در قسمتی یا تمام فضای كشور برای ساعات یا روزهایی اعمال نماید و در این صورت است كه اگر نیروهای مسلح درخواست كنند و هیات دولت تصویب كند سازمان هواپیمایی كشوری می تواند آنرا اجرا نماید.
وی اضافه كرد: در بعضی از كشورها رئیس جمهور فرمانده نیروهای مسلح هم هست و در چنین شرایطی رئیس جمهور شخصا مبادرت به طرح، تصویب و اجرای این قانون می كند اما در كشور ما كه این دو سمت یكی نیستند.
روال اطلاع رسانی در چنین شرایطی عادی است
همچنین حمید غوابش- معاون اسبق هوانوردی و امور بین الملل سازمان هواپیمایی كشوری- در اینباره به ایسنا اظهار داشت: تشخیص مسائل امنیتی و اینكه شدت و حدت و میزان ملاحظات امنیتی چقدر است با نهادهای امنیتی و نظامی است. آنها هستند كه باید مشخص كنند كه می خواهند در چه قسمتی از خاك كشور فضای خالی یا پرواز ممنوع اعلام گردد. چون كه آنها داده های در رابطه با ملاحظات امنیتی یا عملیات های نظامی را در اختیار دارند و باید این اطلاعات را به مقامات غیر نظامی انتقال دهند.
وی اضافه كرد: سازمان هواپیمای كشوری تنها مجری چنین ملاحظاتی است و بر مبنای روال عادی وظیفه ای برای دنبال كردن و رصد كردن ملاحظات امنیتی ندارد.
غوابش اظهار نمود: حتی در شرایط عادی كه یك نهاد نظامی قصد انجام عملیات مانوری و تمرینی را در محدوده خاص دارد آنرا به اطلاع سازمان هواپیمایی كشوری می رساند و این سازمان ضمن طی فرایند قانونی و دریافت مصوبه و مجوز در ساعات و روزهای مانور، آن منطقه را از پروازها خالی كرده و به ایرلاین ها اطلاع می دهد كه پرواز نكنند یا آنكه در ارتفاع خاصی مجاز به پرواز در یك منطقه خاص هستند.
