معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری اظهار داشت: در سوانح مشابه جهان نمی بینیم که این حجم از اطلاعات توسط بخش های نظامی عرضه شود که خودشان این خطا و اشتباه را مرتکب شده باشند.
به گزارش زیپو کالا به نقل از صداوسیما، آرش خدایی با اشاره به این که یک سال پس از رخ دادن حادثه گزارش نهایی کمیته بررسی سانحه با همکاری همه کشورهای درگیر در اسفند سال قبل منتشر گردید و بصورت داوطلبانه در اختیار سازمان جهانی هوانوردی (ایکائو) هم قرار گرفت اضافه کرد: هدف اصلی تهیه چنین گزارش هایی طبق دستورالعمل های سازمان جهانی هوانوردی، نه شناسایی مقصر که ارائه راه حل ها و پیشنهادهایی برای جلوگیری از تکرار حادثه در وضعیت مشابه است و به همین دلیل، ما در گزارش نهایی خود هشت پیشنهاد عملی علاوه بر مقررات ایمنی هوانوردی به ایکائو دادیم که با استقبال ایکائو روبرو و در پاسخ ایکائو به ما اعلام گردید که این پیشنهادات، با هدف ارتقای ایمنی پروازها، با زمان بندی مشخصی در سراسر جهان اجرا می گردد.
معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری افزود: اکنون تعدادی از سفارش های ما بصورت عملی اجرا شده است که این امر، می تواند مانع از تکرار حوادث مشابه در موقعیت های مشابه شود.
وی با اشاره به تشکیل کمیته بررسی سانحه در همان ساعات ابتدایی سقوط هواپیما طبق مقررات کنوانسیون شیکاگو اظهار داشت: طبق وظایف معمول نهادهای بررسی سانحه، بمحض وقوع سانحه ما گروههای مربوطه را تشکیل دادیم که منجر به تهیه گزارش های حاوی سفارش هایی شود که از رخداد مجدد این سانحه تکرار کند و علاوه بر تیم های تخصصی خودمان، از آمریکا بعنوان کشور طراح و سازنده هواپیما و از اوکراین بعنوان کشور ثبت کننده و بهره بردار هواپیما دعوت کردیم که در این تحقیقات مشارکت کنند.
خدایی اضافه کرد: استانداردهای بین المللی پیش بینی کرده کشورهایی که بواسطه از دست رفتن اتباعشان به مساله مرتبط می شوند می توانند در تحقیقات مشارکت کرده و روند را ببینند و اگر اطلاعاتی در مورد جان باختگان نیاز بود در اختیار کمیته بررسی سوانح قرار دهند که در این رابطه کشورهای سوئد، آلمان، کانادا و انگلیس دعوت شدند که بعنوان مشاهده گر در روند تحقیقات مشارکت کنند و البته در یک مرحله هم نیازمند کمک فنی کشور فرانسه برای بازخوانی و بازیابی اطلاعات جعبه های سیاه هواپیما بودیم و بدین سبب فرانسه هم جزو کشورهای مشارکت کننده در بررسی این سانحه بود.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا فضای کشور در ساعات اولین ۱۸ آذر ماه سال ۱۳۹۸ محدود و بسته نشد اظهار داشت: در همه سوانح، گروه بررسی سانحه به دنبال کشف چرایی و علت وقوع سانحه است، اما در این سانحه با توجه به این که ستاد کل نیروهای مسلح در سومین روز حادثه اعلامیه ای منتشر و جزییات اتفاق را تشریح نمود و در اختیار ما قرار داد بدین سبب ما به دنبال دلیل تمام کننده مساله نبودیم بلکه به دنبال این می گشتیم که زمینه های کمک کننده به این سانحه چه بوده تا در نهایت یک تحلیل ایمنی داشته باشیم که چرا با وجود پیش بینی و تمهیدات اجرائی، باز این سانحه تلخ اتفاق افتاده و سفارش هایی بدهیم که از تکرار این سانحه جلوگیری شود.
وی ادامه داد: طبق مقررات ایکائو، کار ما نباید منجر به تخطئه و سرزنش شود و باید نگاهی فنی داشته باشد و ما ابتدا بررسی کردیم که آیا چنین خطری پیش بینی شده بود؟ چونکه ممکنست مراجع نظامی و غیر نظامی مربوطه متوجه چنین خطری نشده باشند، اما چنانکه در گزارش آمده، مراجع نظامی پیش بینی لازم را کرده بودند که ممکنست کشور وارد چنین فضایی بشود و مخاطراتی برای پروازهای غیر نظامی وجود داشته باشد بنابراین، تحلیل ریسک شده و تمهیدات فراوانی اندیشیده شده بود.
وی افزود: در بررسی های انجام شده معلوم شد: چهار تا پنج تمهید پیش بینی شده بود و، چون فضای پروازی ایران فضای پروازی بسیار بزرگی است و علاوه بر پروازهای داخلی، به جریان ترافیک هوایی بین المللی هم کمک می نماید، بدین سبب نقاط و نواحی ای که تحلیل شده بود می توانند از خطرات زیادی برای تردد هواپیماهای غیر نظامی برخوردار باشد، تخلیه شده بود که جزییات آن در گزارش بررسی سانحه نوشته شده است.
رییس کمیته بررسی سانحه هواپیمای اوکراینی اظهار داشت: این شبهه که ایران قصد داشته سپر انسانی بوجود آورد در فضای تخصصی کاملاً رد شده است چونکه طبق اطلاعاتی که از کشورهای خارجی هم در گزارش آمده، آن زمان تقاضاهای خیلی از هواپیماهای عبوری داشتیم که درخواست داشتند از فضای پروازی عراق به فضای پروازی ایران وارد شوند چونکه در عراق عملیات موشکی اتفاق افتاده بود، اما با این وجود ایران هیچ کدام از این تقاضاها را نپذیرفت چونکه تمهیداتی پیاده کرده بود که فضا خلوت باشد و هواپیماها مورد شناسایی یا به هدف خوردن اشتباه قرار نگیرند.
وی اشاره کرد: در گزارش نهایی بررسی سانحه، با جزییات دقیق قید شده که فضای غرب کشور، نسبت به ایام دیگر کاملاً تخلیه شده بود، اما متأسفانه با وجود همه پیش بینی هایی که کرده و فکر می کردیم پرواز هواپیماهایی که از فرودگاه امام خمینی پرواز می کنند و بدون ورود به نواحی غربی کشور، از نواحی شمالی خارج می شوند پروازی کاملاً ایمن خواهند داشت و مورد شناسایی و به هدف خوردن اشتباه نیروهای خودی یا نیروهای متخاصم قرار نخواهد گرفت، اما این حادثه رخ داد.
رییس کمیته بررسی سانحه هواپیمای ps ۷۵۲ اضافه کرد: قرار نیست یک اشتباه، منجر به بروز حادثه شود و همیشه زنجیره ای از اشتباهات و اتفاقات شکل می گیرد که منجر به سانحه می شود و در این سانحه هم شاهد شکل گرفتن یک زنجیره اشتباهات بسیار غیرمحتمل بودیم که تنظیم نکردن شمال مغناطیسی سامانه پدافندی، یکی از این اشتباهات زنجیره ای بود.
خدایی افزود: اتفاقی که افتاد این بود که، چون سامانه پدافندی حرکت می کرد، اپراتور باید پس از هر بار استقرار، تنظیم شمال را انجام می داد، اما اشتباه رخ داد بنابراین، اپراتور بجای اینکه هواپیما را اینگونه ببیند که به سمت غرب درحال حرکت است مشاهده می کرد که هواپیمای اوکراینی از سمت جنوب غربی یعنی عراق به سمت اپراتور و سپس به سمت تهران درحال حرکت است و این یکی از خطاها بود.
وی اظهار داشت: خطاهای دیگری در بروز این سانحه رخ داد همچون این که اپراتور برای شلیک، باید با مرکز پدافند هوایی کشور هماهنگی می کرد و از آنها اجازه می گرفت که متأسفانه این اتفاق نیفتاد و زنجیره دیگری از اتفاقات بعدی سبب شد که این رویداد رخ دهد.
معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری درباب بازنگری و بازیابی اطلاعات جعبه های سیاه هواپیما و علت تأخیر در بازخوانی جعبه سیاه های هواپیمای اوکراینی اظهار داشت: بازخوانی جعبه سیاه در آن زمان، جزو مسئولیت های من بود. ما در این پرواز باتوجه به اطلاعاتی که از بخش نظامی گرفته بودیم و جزئیاتی که بخش تحقیقات نظامی از عملکرد موشک ها و زمان بندی آنها و مکان های آنها در اختیار ما قرار داده بود، مطمئن بودیم که در جعبه سیاه اطلاعات خاصی وجود ندارد که چیزی به اطلاعات ما اضافه کند و در نهایت در جعبه سیاه پارامترهایی را می دیدیم که حاکی از شلیک یک موشک یا صدای انفجار یک موشک است و ما این اطمینان را داشتیم و حتی می دانستیم که چه زمانی این اتفاق رخ داده و با قطع شدن یک سری از سیگنال های درون جعبه سیاه مطمئن بودیم که اطلاعات بعدی در جعبه سیاه ضبط نشده است، بدین سبب ما زمان باارزش کمیته بررسی سانحه را گذاشتیم تا ببینیم که چه اتفاقی رخ داد که منجر به سقوط هواپیما شد، چون ما می دانستیم که در هواپیما اتفاقی منجر به سقوط رخ نداده و این اتفاق در زمین رخ داده است.
وی ادامه داد: به جهت اینکه هر چه زودتر فضای پروازی کشور را امن کرده و مشکل را شناسایی و رفع نماییم، اولویت را به اتفاقاتی که روی زمین رخ داد دادیم و پس از بازخوانی جعبه سیاه هم، همین مورد ثابت شد و بعد از آن که ما جعبه سیاه را خواندیم هیچ اطلاعاتی به اطلاعات قبلی ما اضافه نشد.
رییس کمیته بررسی سانحه هواپیمای اوکراینی افزود: این یک ادعا نیست چونکه پیش از این که جعبه سیاه را بازخوانی نماییم یک گزارش یافته ها منتشر نموده بودیم که اطلاعات این گزارش، با تقریب ۳ ثانیه با آنچه در جعبه سیاه ضبط شده بود تطابق داشت.
خدایی اظهار داشت: دلیل تأخیر در بازخوانی این بود که اتفاقی که رخ داد در هواپیما نبود و اتفاق روی زمین بود، اما بازخوانی جعبه سیاه می توانست تمام کننده تحقیقات ما باشد و همه چیز را برای ما ثابت کرده و نهایی کند.
معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری اضافه کرد: از زمانی که تصمیم گرفتیم جعبه سیاه را بازخوانی نماییم تجهیزات را به ما ندادند و حتی ما حاضر به خرید آنها شدیم، اما به ما نفروختند، و زمانی که ما اعلام کردیم که در فرانسه جعبه سیاه را بازخوانی نماییم، پاندمی کرونا رخ داد و کشورهای مختلف اعلام قرنطینه و لاک داون کردند و در نتیجه، خود کشورهای همکار، رسماً درخواست نمودند که بازخوانی با تأخیر اتفاق بیافتد و چیزی حدود سه ماه به خاطر این رخدادها در بازخوانی جعبه سیاه تأخیر رخ داد.
رییس کمیته بررسی سانحه هواپیمای اوکراینی از همکاری نیروهای مسلح در تکمیل این گزارش تجلیل نمود و اظهار داشت: هر چند اتفاق خیلی دردناک بود، اما همکاری خیلی خوبی با نیروهای مسلح داشتیم و لازم است که از بخش تحقیقات نیروهای مسلح و به ویژه از سازمان قضائی نیروهای مسلح تشکر کنم که خیلی به تحقیقات ما کمک کردند.
وی ادامه داد: در بررسی سوانح مشابه در جهان نمی بینیم که مشابه این حجم از اطلاعات، توسط بخش های نظامی ارائه شده باشد که خودشان این خطا و اشتباه را مرتکب شده باشند و مشکل را تشریح کنند که به ایمنی هوانوردی کمک کنند.
رئیس کمیته بررسی سانحه هواپیمای اوکراینی با اعلان اینکه یکی از دلیلهای تهیه چنین گزارشی افزایش ایمنی و جلوگیری از بروز حوادث مشابه است اظهار داشت: ما این گزارش را برای اظهار نظر به کشورهای مختلف ارائه دادیم و علاوه بر آن، گزارش را داوطلبانه به ایکائو ارائه کردیم و از آنها نظر خواستیم و با جمع بندی این نظرات و نظرات مثبتی که دریافت کردیم، به این اطمینان رسیدیم که گزارش ما می تواند از رخدادهای مجدد پیشگیری کند و علاوه بر این، ما شبیه سازی انجام دادیم و یک دفعه فرض را بر این گذاشتیم که سفارش های ما اجرا نشده و شبیه سازی کردیم و دیدیم که در این فرض، اجازه پرواز به هواپیمای اوکراینی داده می شود، اما با فرض اجرای سفارش های خود در آن موقعیت، مشاهده کردیم که به هواپیمای ps ۷۵۲ اوکراین اجازه پرواز داده نمی گردد.
معاون سازمان هواپیمایی کشوری اضافه کرد: یک نکته دیگر که عیان است این که، کشوری را داریم که چنین سانحه ای در آن رخ داده و با گذشت هفت سال، هنوز هواپیماهای خارجی از فضای آن کشور عبور نمی کنند، اما واقعیت فنی این است که پروازهای شرکت های اروپایی که استانداردهای بسیار سختگیرانه ای در زمینه هوانوردی دارند پس از انتشار گزارش و اجرائی شدن سفارش ها، پروازهای خودرا بر فراز ایران از سر گرفته اند چونکه جامعه هوانوردی اطمینان دارد که این مساله در ایران تکرار نخواهد شد و امیدواریم با سفارش هایی که کردیم، سوانح مشابه در بقیه نقاط دنیا هم تکرار نشود.
رییس کمیته بررسی سانحه هواپیمای اوکراینی اضافه کرد: یک سری مشکلات در تمرینات و روش های بین المللی شناسایی کردیم و بیش از ۸ سفارش به سازمان جهانی هوانوردی (ایکائو) دادیم چونکه ما تمهیدات قبلی ایکائو را پیاده کرده بودیم، اما باز این سانحه رخ داد، بدین سبب ما ۸ سفارش جدید دادیم تا چنین حادثه ای دیگر تکرار نشود و ایکائو هم طبق استانداردها به ما پاسخ داد و زمان بندی توسعه اجرای سفارش ها را به ما داد که تعدادی از این روش ها در دنیا بهبود داده شد پس نه فقط در فضای ملی، که در فضای هوانوردی جهانی هم شاهد ارتقای ایمنی و استانداردهای پرواز بودیم.
