زیپو کالا: بگفته مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک، کسب و کارهای کوچک در دنیا دو سوم اشتغال را به خود اختصاص می دهند، بیش از ۹۰ درصد نوآوری و کارآفرینی در بنگاه های کوچک و متوسط و نیمی از تولید ناخالص ملی هم در این بنگاه ها ایجاد می شود؛ بدین سبب بنگاه های کوچک و متوسط ابزار موثری برای توسعه اقتصادی و کاهش فقر در اقتصاد، کاهش مشکلات ناشی از بیکاری و توازن توزیع درآمد در پهنه جغرافیایی هستند.
محمدحسین مقیسه در گفتگو با ایسنا، مساله اصلی صنایع کوچک در دنیا را شکاف تأمین مالی عنوان نمود و اظهار داشت: شکاف تأمین مالی یعنی چقدر از نیازهای تأمین مالی برآورده شده و چه مقدار هنوز برآورده نشده است. برپایه آخرین آمار انجمن بین المللی تأمین مالی بنگاه های کوچک و متوسط از ۲۰۰ میلیون بنگاه کوچک و متوسطی که احتیاج به تأمین مالی دارند، ۴۱ درصد دارای نیازهای مالی برآورده نشده هستند که عمده این بنگاه های خرد، کوچک و متوسط در کشورهای درحال توسعه واقع شده اند. مبلغ شکاف تأمین مالی این بنگاه ها در کشورهای درحال توسعه حدود ۵۰۰۰ میلیارد دلار ارزیابی شده است.
بنگاه های کوچک، ابزار توسعه اقتصادی و کاهش فقر
وی ضمن اشاره به نقش و مزیت های بنگاه های کوچک در اقتصاد، اظهار داشت: مهم ترین امتیاز کسب و کارهای کوچک در دنیا اینست که دو سوم اشتغال را به خود اختصاص می دهند، بالغ بر ۹۰ درصد نوآوری و کارآفرینی در بنگاه های کوچک و متوسط اتفاق می افتد و نیمی از تولید ناخالص ملی هم در این بنگاه ها ایجاد می شود. ازاین رو بنگاه های کوچک و متوسط را میتوان ابزار موثری برای توسعه اقتصادی و کاهش فقر در اقتصاد دانست. این بنگاه ها مشکلات ناشی از بیکاری را هم کم می کنند. همینطور می توانند توزیع درآمد را در پهنه جغرافیایی متوازن و متعادل کنند.
تجربه ایران در مقایسه با کشورهای منطقه آسیا
مقیسه با اشاره به اینکه فسلفه وجودی صندوق ها و روند شکل گیری آنها پر کردن شکاف تأمین مالی و عرضه ضمانت نامه های اعتباری است اظهار داشت: در اقتصاد ایران تاسیس صندوق های ضمانت در بخش های مختلف اقتصادی تجربه ای حدود ۵۰ ساله دارد. ابتدا کشورهای توسعه یافته مدل طرح های ضمانت اعتباری (در قالب صندوق های ضمانت) را پیش بردند و در دهه های گذشته بنگاه های کوچک و متوسط را رشد دادند. در کشورهای آسیایی، دوکشور ژاپن و کره در این حوزه پیشتاز هستند و در دهه های گذشته این دو کشور به کشورهای درحال توسعه شرق آسیا کمک کردند تا با تاسیس صندوق های ضمانت، تأمین مالی را برای صنایع کوچک و متوسط تسهیل کنند.
مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک در رابطه با تفاوت محصولاتی که صندوق های ضمانت در دنیا عرضه می کنند، اظهار داشت: بالغ بر ۹۰ درصد محصولی که صندوق ها در دنیا عرضه می دهند، ضمانت نامه اعتباری است. مهم ترین مشکل و چالش صنایع کوچک شکاف تأمین مالی است و موثرین ابزار برای تسهیل تأمین مالی هم ضمانت نامه های اعتباری است که در این صندوق ها صادر می شوند. در کنار این مورد هر اقتصادی متناسب با نیازها و فضای کسب و کاری که دارد امکان دارد سرویسهای جانبی هم برای این کار داشته باشد. همانطور که ما در صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک در کنار ضمانت نامه های اعتباری، ضمانت نامه های پیمانکاری یا قراردادی هم عرضه می نماییم، امکان دارد کشور دیگری خدمت دیگری را در کنار ضمانت اعتباری بعنوان محصول جانبی ارائه نماید.
انواع تأمین مالی صنایع کوچک
این مقام مسئول با اشاره به اینکه علت شکاف تأمین مالی، ناتوانی بنگاه های خرد، کوچک و متوسط در تأمین تضامین و وثایق موسسات مالی و اعتباری است، خاطرنشان کرد: در یک تقسیم بندی، تأمین مالی می تواند در چارچوب “بدهی” و یا در چارچوب “سرمایه” صورت گیرد. در تأمین مالی مبتنی بر بدهی، بنگاه اقتصادی از راه ایجاد بدهی با ابزارهای مختلف منابع مالی مورد نیاز خویش را فراهم می کنند. این ایجاد بدهی می تواند از راه استقراض از اشخاص، بانکها یا سایر موسسات مالی و اعتباری باشد که عمده روش تأمین مالی در اقتصاد ایران در همین قالب صورت می گیرد.
وی ادامه داد: در این حالت بنگاه اقتصادی باید در سررسید که شامل اصل و سود است، مبادرت به بازپرداخت بدهی کند و این تعهد به پرداخت در اصل یک نوع ریسک برای اعتباردهنده به حساب می آید. ازاین رو برای پوشش آن تضامین و وثایق مورد نظر دریافت می شود که این مسئله را میتوان جنبه منفی این نوع تأمین مالی برشمرد. نکته مثبت تأمین مالی در چارچوب بدهی اینست که دریافت کننده تسهیلات مجبور نیست بخشی از سهام و یا مالکیت شرکت خویش را واگذار کند و ۱۰۰ درصد سهام در اختیار صاحبان سهام باقی خواهد ماند.
رئیس هیات مدیره صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک در ادامه در رابطه با تأمین مالی در چارچوب سرمایه، اظهار داشت: در تأمین مالی در چارچوب سرمایه عمدتا در برابر دریافت سرمایه، بخشی از مالکیت و سهام شرکت به سرمایه گذار واگذار می شود. از دست دادن بخشی از مالکیت و قدرت مدیریت، جنبه منفی این نوع تأمین مالی به حساب می آید و در مقابل عدم ایجاد تعهد بازپرداخت و عدم وجود ریسک و نگرانی ناشی از آن از نکات مثبت این نوع تأمین مالی به حساب می آید.
البته به قول وی در همه جای دنیا و همینطور در ایران، تأمین مالی بنگاه های کوچک و متوسط بیشتر در چارچوب بدهی انجام می شود؛ چونکه خیلی از بنگاه های کوچک امکان دارد قابلیت و شرایط لازم (شفافیت بالا و سودآوری مناسب و پایدار) جهت حضور در بازار سرمایه را نداشته باشند. بنابراین است که اغلب آنها به سمت تأمین مالی از راه بدهی سوق پیدا می کنند و طبیعتا ضرورت عرضه تضامین و وثایق مطرح خواهد شد. با عنایت به محدودیت های بنگاه های کوچک در عرضه وثایق مورد نیاز اعتبار دهنده، صندوق ضمانت بعنوان یک نهاد دولتی و حمایتی، می تواند با صدور ضمانت نامه هایی که جایگزین وثایق مورد درخواست اعتباردهنده است، نقش حمایتی خویش را ایفا کند تا با شرایط مناسبی تأمین مالی مورد نیاز صورت پذیرد.
شرایط سهل تر برای ضمانت اعتباری شرکتهای دانش بنیان
مقیسه در انتها ضمن اشاره به شعار سال در خصوص تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین، اظهار داشت: شرایط اعطای ضمانت نامه صندوق به شرکتهای دانش بنیان متفاوت می باشد و در چارچوب آئین نامه به این شرکت ها به شکل ویژه تر و با شرایط سهل تری ضمانت نامه عرضه خواهد شد.
قابل ذکر است ۲۱ مرداد ماه بعنوان روز پشتیبانی از صنایع کوچک نامگذاری شده است.
منبع: زیپو کالا
