به گزارش زیپو کالا، دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ضمن اشاره به وضعیت تحقیقات در دوران کرونا با اشاره به اینکه در آن زمان قرار نبود محققان ما سوپرمنی شوند که درمان کرونا را بیابند، همانطور که در هیچ جای دنیا نتوانستند درمانی برای این بیماری بیابند، اظهار داشت: آینده پزشکی برای درمان بیماری های عفونی و میکروبی، پزشکی بازساختی است که بر پایه سه فناوری سلول درمان، ژن درمانی و مهندسی بافت است.
به گزارش زیپو کالا به نقل از ایسنا، در بخش اول مصاحبه ایسنا با دکتر امیرعلی حمیدیه دبیر ستاد سلول های بنیادی، بیان شد که ۸۲ محصول تا انتهای سال ۲۰۲۱ در دنیا مجوزهای سازمان غذا و داروی کشور مقصد را دریافت کرده اند و از این تعداد محصول ۱۸ مورد در ایالات متحده امریکا، ۳۰مورد در اتحادیه اروپا، ۱۶ مورد در کشور کره جنوبی مجوز دریافت کرده اند و ۶ مورد از این محصولات متعلق به ایران است که از جانب سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت مجوز دریافت کرده اند.
این دستاورد در حالی است که در سال ۱۳۹۴ تعداد شرکتهای دانش بنیان این حوزه کمتر از انگشتان یک دست بود، ولی در پایان سال ۱۴۰۰ تعداد آن از عدد ۱۹۰ شرکت گذر کرده است. ما در هیچ رشته ای به این اندازه رشد نداشته ایم.
وی اعتقاد دارد توجه به حوزه دانش بنیان ها از “نان شب” واجب تر شده است؛ چون که اگر قطار فناوری ها برود، ما یکسری فناوری های بومی شده مانند سلول های بنیادی را داریم که هیچ مورد آن از سایر کشورها برداشت نشده و همانند صنعت داروسازی نیست که ماده اولیه آنرا وارد کرده باشیم و همانند بیوتکنولوژی نیست که از جایی وارد کرده باشیم و علم سلول های بنیادی را در کشور داریم و ۲۰ سال است که در رابطه با آن مطالعه شده است و تنها احتیاج به توجه ویژه دارد.
در بخش دوم این مصاحبه، حمیدیه تصریح کرد که با عنایت به پیشرفت های علوم سلولی، بزودی طب فعلی به طب سنتی تغییر نام خواهد داد و آینده درمان بیماری های ویروسی همچون کرونا و HIV با پزشکی بازساختی گره خورده است.
آنچه که تقدیم می شود بخش دوم و پایانی مصاحبه ایسنا با دبیر ستاد توسعه سلول های بنیادی است:
چالش های سلول های بنیادی بازساختی با رگولاتوری
دکتر امیرعلی حمیدیه در گفتگو با ایسنا، با اشاره به چالش های محققان حوزه سلول های بنیادی با نهادهای رگولاتوری و صادر کننده مجوزها، اظهار داشت: در سالهای اولیه در میان سالهای اول یعنی بین سالهای ۹۴ تا ۹۶ خیلی چالش داشتیم که این چالش ها از سال ۹۷ مرتفع شد و سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت هم نیروی متخصص به این حوزه اختصاص داد و هم همکاری بیشتری با شرکت ها داشت، ضمن آنکه شرکتهای دانش بنیان هم با نحوه عرضه محصولات خود آشنا شدند.
وی افزود: هم اکنون با مشکل درون سازمانی وزارت بهداشت مواجه هستیم و اینست که آئین نامه هایی در بخش معاونت درمان این وزارت خانه تدوین شده که در تناسب با سازمان غذا و دارو نیست.
حمیدیه در اینباره توضیح داد: سازمان غذا و دارو حرف آخر را در تولید محصول می زند و این قانون همه کشورها است؛ ولی در ایران، بخش معاونت درمان در تولید محصول وارد شده و آئین نامه ای بر روی آئین نامه سازمان غذا و دارو صادر کرده است و این مشکل باید مرتفع شود.
دبیر ستاد توسعه فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی، افزود: شرکت هایی که در این عرصه محصول تولید می کنند، باید با سازمان غذا و دارو وارد مذاکره شوند، ولی هم اکنون چالش هایی میان سازمان غذا و دارو با معاونت درمان وجود دارد و در این بین شرکت ها گیج شدند و نمی دانند برای تاییدیه چه اقدامی را انجام دهند و حالتی بوجود آمده که شرکت ها برای دریافت تاییدیه هم به معاونت درمان و هم به سازمان غذا و دارو باید رجوع کنند.
وی با تکیه بر اینکه قوانین معاونت درمان با قوانین سازمان غذا و دارو تناسب ندارد و باید این مشکل حل شود، گفت: این چالش از سال ۹۷ شروع شد و باید چاره ای در وزارت بهداشت عرضه شود تا حد و مرز و خط میان سازمان غذا و دارو و معاونت درمان مشخص شود.
حمیدیه، سازمان غذا و دارو را یک سازمان دارای استقلال توصیف کرد و اضافه کرد: اگر قرار باشد در تولید محصول، معاونت درمان وزارت بهداشت دست اندازی کند و یا برعکس سازمان غذا و دارو در مأموریت های معاونت درمان اثرگذار شود، بطور قطع مشکلاتی ایجاد خواهد شد.
وی تصریح کرد: بهترین کاری که میتوان انجام داد، اینست که این موضوعی که از سال ۹۷ میان معاونت درمان و سازمان غذا و دارو به وجود آمده است، حل شود و باید متوجه باشیم که مأموریت معاونت درمان عرضه خدمات بالینی است و اعطای پروانه ها چه بیمارستانی و چه مطبی و غیره در اختیار معاونت درمان است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ضمن اشاره به نوع فعالیت شرکتهای دانش بنیان در حوزه سلول های بنیادی، اظهار نمود: این شرکت ها هر چند تولید محصولات در حوزه هایی چون سلول و ژن و غیره دارند، ولی در دنیا از محصولات این شرکت ها، با نام “داروهای زنده” یاد می شود و تصویب این داروها هم در سازمان غذا و دارو صورت می گیرد و نه در معاونت درمان.
محصولات ملموس در حوزه سلول های بنیادی
حمیدیه به بیان بعضی از دستاوردهای شرکتهای دانش بنیان اشاره نمود و اظهار داشت: هم اکنون پیوند سلول های بنیادی خون ساز (پیوند مغز استخوان) در ۷ سال گذشته رشد خوبی داشته، بگونه ای که هم اکنون ۱۸ مرکز پیوند مغز استخوان خون ساز در کشور به راه افتاده است و سالی بالغ بر ۱۲۰۰ بیمار خدمات پیوند مغز استخوان را دریافت می کنند.
وی این میزان مرکز پیوند مغز استخوان در کشور را ناکافی دانست و با اعلان اینکه کشور ۸۰ میلیونی به صورت متوسط سالانه ۲۰۰ پیوند مغز استخوان را انجام می دهد، اضافه کرد: ولی این عدد ۱۸ مرکز در حالی است که در گذشته ۳ تا ۴ بخش پیوند مغز استخوان به این میزان رسیده است، ضمن آنکه دریافت این خدمات از خارج هزینه های زیادی را در بر دارد، بگونه ای که هزینه هر پیوند مغز استخوان در امریکا از ۵۰۰ هزار دلار آغاز می شود.
عضو هیئت رئیسه پیوند سلول های بنیادی خونساز آسیا و اقیانوسیه، با اعلان اینکه هم اکنون این خدمات در ایران توسعه یافته است، خاطرنشان کرد: ۶ محصول دارای تاییدیه سازمان غذا و دارو در حوزه هایی چون پوست، ارتوپدی و بزودی در حوزه فلج مغزی کودکان هستند که مصرف این محصولات دارای مجوز، شروع شده است.
دبیر ستاد توسعه فناوری های سلول های بنیادی، افزود: علاوه بر اینها بیشتر از ۱۵ کارآزمایی بالینی در جریان است که فایل های این کارآزمایی های بالینی یا به سازمان غذا و دارو ارسال شده و یا درحال عرضه است.
حمیدیه با اعلان اینکه محصولات بیشتری در این عرصه درحال تولید شدن است، اظهار داشت: این محصولات چندین سال زمان نیاز دارند تا نهایی شوند.
دبیر ستاد توسعه فناوری های سلول های بنیادی ضمن اشاره به اهمیت توسعه سلول های بنیادی، اشاره کرد: اگر برویم در کشوری مانند تاجیکستان و به آنها بگوییم می خواهیم خدمات جراحی قلب عرضه دهیم، آنها قبول نمی کنند و نخستین درخواست آنها خدمات سلولی است. تنها چیزی که امروزه دنیا از جمهوری اسلامی در حوزه پزشکی می خواهد، تنها خدمات سلول درمانی است. آنها می دانند ایران خیلی از فناوری های این حوزه را در اختیار دارد و کسی به ایران عرضه نداده است.
کارخانه تولید سلول
وی ضمن اشاره به خدمات کارخانه های تولید سلول با اعلان اینکه این کارخانه ها چندین محصول را به تولید رسانده اند، اظهار داشت: محصولات این کارخانه ها به فروش رسیده است.
حمیدیه به بیان صادرات این محصولات در حوزه سلولی پرداخت و اظهار نمود: در سالهای اخیر در زمینه صادرات اقدام کردیم، برنامه های زیادی داشتیم ولی انتشار کرونا اجرای این برنامه ها را به تعویق انداخت و امسال با برنامه ریزی هایی که با مرکز تعاملات بین المللی معاونت علمی و وزارت امور خارجه داریم، برنامه های توسعه صادرات این ستاد را با جدیت اجرایی می نماییم.
به گفته عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، صادرات در این عرصه شروع شده است، ولی جا دارد که جهش لازم را در این عرصه ایجاد نماییم.
حمیدیه با اعلان اینکه رویکرد همگان برای توسعه صادرات به کشورهای منطقه است، افزود: ولی من رویکردم اینست که برای صادرات بیشتر به سمت کشورهای پرجمعیت شرق آسیا مانند بنگلادش، اندونزی و پاکستان برویم. جمعیت فاکتور مناسبی برای فروش محصولات است و برنامه های توسعه صادرات این ستاد بیشتر به سمت کشورهای پر جمعیت است و یکسری کشورهای دوست و همسایه هستند که باید صادرات به این کشورها صورت گیرد و هدف ما اینست که صادرات به کشورهای پرجمعیت اسلامی شرق آسیا باشد.
وی در پاسخ به این سؤال که صادرات محصولات به این کشورها در چارچوب صادرات فناورانه است یا تولید در کشورهای مقصد، اظهار داشت: در این حوزه هنوز به نتیجه نرسیده ایم، ولی مایل هستیم که این محصولات در ایران به تولید برسند، ولی کشورهایی هستند که مایل نیستند محصول آماده را خریداری کنند.
دوران کرونا و سلول های بنیادی
وی افزود: در دوران کرونا بدی ها و خوبی هایی داشت. در آن دوران با این وضعیت مواجه شدیم که محققان، تحقیقات خویش را رها کردند و به پژوهش های حوزه کرونا روی آوردند. درست است که کرونا یک مشکل بود، ولی قرار هم نبود محققان ما سوپرمنی شوند که درمان کرونا را بیابند، همانطور که در هیچ جای دنیا نتوانستند درمانی برای این بیماری بیابند.
حمیدیه افزود: ازاین رو انرژی زیادی صرف این شد که همه از موج کرونا برای کارهای پژوهشی بهره گیرند و من از ابتدا جزو مخالفان استفاده از سلول درمانی برای درمان کرونا بودم و گذشت زمان هم این را اثبات کرد. افراطی که در پژوهش های کرونا صورت گرفت، جزو بد ماجرا بود و خوبی های آن هم سبب شد که در حوزه بعضی از فناوری های نو که برای توسعه با دشواری هایی همراه بودند مانند دست ورزی های داخل سلول و پلت فرم mRNA، شرکتی ایجاد شود که با حمایت ستاد توسعه سلول های بنیادی رشد یافت.
به گفته وی، در آینده همه واکسن ها بر پایه پلت فرم mRNA خواهند بود.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان افزود: وقتی طب فعلی نتوانست کرونا را درمان کند، نمی توان از طب آینده که هنوز به صورت کامل شکل نگرفته است، انتظار زیادی داشت؛ ولی بطور قطع در آینده برای درمان بیماری های عفونی همچون کرونا و ویروس هایی که در سال های آتی می آیند، از علوم سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی مدد گرفته می شود.
حمیدیه خاطرنشان کرد: بر این اساس بطور قطع برای درمان ویروس HIV، کرونا و یا میکروب هایی مانند سل مقاوم به درمان از روش های سلولی استفاده می شود و نه از طب سنتی و نه طب فعلی که به سبب توسعه پیشرفت علوم سلولی، بزودی به نام “طب سنتی” تغییر نام می یابد.
وی تصریح کرد: آینده پزشکی، پزشکی بازساختی است که بر پایه سه فناوری سلول درمانی، ژن درمانی و مهندسی بافت است.
منبع: zipokala.ir
