زیپو کالا: به گزارش زیپو کالا، یکی از اصول اساسی بانکداری اسلامی، ممنوعیت دریافت و پرداخت بهره است؛ این بدان معناست که بانکها نمی توانند سودی بر روی وام ها و سپرده ها دریافت نمایند و تورمی به اقتصاد تحمیل کنند.
به گزارش زیپو کالا به نقل از مهر بانکداری اسلامی بعنوان یک سیستم مالی که بر مبنای اصول شرعی (اسلامی) فعالیت می کند، می تواند به تأمین مالی غیر تورمی کمک نماید. این سیستم بر مبنای چندین اصل کلیدی بنا شده است که آنرا از بانکداری متعارف متمایز می کند.
یکی از اصول اساسی بانکداری اسلامی، ممنوعیت دریافت و پرداخت بهره است. این بدان معناست که بانکها نمی توانند سودی بر روی وام ها و سپرده ها دریافت نمایند. به جای آن، بانکها باید از راه سرمایه گذاری در پروژه ها و مشارکت در سود و زیان فعالیت کنند.
بانکداری اسلامی بر مبنای اصول مشارکت بنا شده است. این بدین معناست که بانک و مشتری به شکل مشترک در یک پروژه سرمایه گذاری می کنند و در نتیجه، هر دو طرف در سود و زیان آن پروژه شریک هستند. این شیوه می تواند به کاهش ریسک و افزایش شفافیت مالی کمک نماید. بانکها تنها می توانند در پروژه ها و فعالیتهای اقتصادی که از نظر شرعی مجاز هستند، سرمایه گذاری کنند. این شامل فعالیتهایی است که به تولید کالا و خدمات واقعی و مفید منجر می شود.
ابزارهای تأمین مالی در بانکداری اسلامی
بانکداری اسلامی از چندین ابزار مالی برای تأمین مالی پروژه ها و فعالیتهای اقتصادی استفاده می کند:
مُرابحه: در این مدل، بانک کالایی را خریداری نموده و سپس آنرا به مشتری با قیمت بالاتر می فروشد. مشتری می تواند مبلغ را به شکل اقساط پرداخت کند. این شیوه به مشتریان کمک می نماید تا بدون پرداخت بهره، کالاهای مورد نیاز خویش را تأمین کنند.
مُشارکت: در این مدل، بانک و مشتری به شکل مشترک در یک پروژه سرمایه گذاری می کنند. هر دو طرف به نسبت سرمایه گذاری خود در سود و زیان پروژه شریک هستند. این شیوه به کاهش ریسک مالی و افزایش انگیزه برای موفقیت پروژه کمک می نماید.
مُضاربه: این مدل مشابه مشارکت است، اما در اینجا یکی از طرفین (بانک) سرمایه را تأمین می کند و طرف دیگر (مشتری) مدیریت پروژه را بر عهده می گیرد. سود حاصل از پروژه بین دو طرف تقسیم می شود، اما در صورت زیان، تنها سرمایه گذار (بانک) متحمل ضرر می شود.
اجاره: در این مدل، بانک دارایی (مانند تجهیزات یا ماشین آلات) را خریداری نموده و آنرا به مشتری اجاره می دهد. مشتری در طول دوره اجاره، مبلغ اجاره را پرداخت می کند و در انتها دوره، امکان دارد گزینه خرید دارایی را داشته باشد. این شیوه به بنگاه ها کمک می نماید تا بدون احتیاج به خرید نقدی، از تجهیزات استفاده نمایند.
مزایای تأمین مالی از راه بانکداری اسلامی
حسین احمدزاده کارشناس اقتصادی در گفت گو با خبرنگار مهر ضمن اشاره به کاهش فشار تورمی بعنوان یکی از مزایای بانکداری اسلامی اظهار داشت: از آنجاییکه در بانکداری اسلامی بهره وجود ندارد، این سیستم به کاهش فشارهای تورمی کمک می نماید. بانکها به جای افزایش نرخ بهره، بر مبنای مشارکت در سود و زیان فعالیت می نمایند.
وی اضافه کرد: بانکداری اسلامی به پروژه های واقعی و مفید اقتصادی توجه دارد و بنابراین می تواند به توسعه پایدار و ایجاد اشتغال کمک نماید.
احمدزاده ضمن اشاره به شفافیت و اعتماد در سیستم بانکداری اسلامی، اظهار داشت: این مدل از بانک داری بر مبنای اصول شفافیت و اعتماد بنا شده است. این امر می تواند به افزایش اعتماد مشتریان به سیستم مالی کمک نماید. به صورت کلی میتوان اظهار داشت که بانکداری اسلامی بعنوان یک سیستم مالی غیر تورمی می تواند به تأمین مالی پروژه ها و فعالیتهای اقتصادی کمک نماید.
این کارشناس اقتصادی در انتها اضافه کرد: با استفاده از ابزارهای مختلفی مانند مرابحه، مشارکت، مضاربه و اجاره، بانکها می توانند به تأمین نیازهای مالی مشتریان خود بپردازند و در عین حال از افزایش فشارهای تورمی جلوگیری نمایند. این سیستم می تواند بعنوان یک راهکار مؤثر در اقتصاد ایران مورد توجه قرار گیرد.
ناترازی بانکها در مدل تأمین مالی اسلامی
تأمین مالی اسلامی با وجود مزایای زیادی که دارد، می تواند با چالش هایی هم مواجه شود که یکی از آنها ناترازی بانکها است. ناترازی به وضعیتی اطلاق می شود که در آن تعهدات مالی یک بانک (از جمله وام ها و سپرده ها) با دارایی ها و درآمدهای آن همخوانی ندارد.
در مدلهای تأمین مالی اسلامی، بانکها معمولا در پروژه ها و فعالیتهای اقتصادی مشارکت می کنند. اگر این پروژه ها با شکست مواجه شوند یا نتوانند سود مورد انتظار را تولید کنند، بانکها امکان دارد با خطر ناترازی مواجه شوند. در این صورت، عدم بازگشت سرمایه و عدم دریافت سود می تواند به کاهش منابع مالی بانکها منجر شود.
مدیریت ریسک در بانکداری اسلامی اهمیت زیادی دارد. در صورتیکه بانکها نتوانند به درستی ریسک های در رابطه با پروژه ها را شناسایی و مدیریت کنند، امکان دارد در معرض ناترازی قرار گیرند. بعنوان مثال، عدم ارزیابی دقیق بازار یا شرایط اقتصادی می تواند منجر به سرمایه گذاری های ناموفق شود.
عدم تنوع در سبد سرمایه گذاری
اگر بانکها به صورت عمده در پروژه های خاص یا صنایع محدود سرمایه گذاری کنند، امکان دارد با ریسک بالایی مواجه شوند. در صورت بروز مشکلات در آن صنایع، بانکها امکان دارد نتوانند منابع مالی خویش را به درستی مدیریت کنند و به ناترازی گرفتار شوند. تنوع در سبد سرمایه گذاری می تواند به کاهش این ریسک کمک نماید. بانکها باید قادر به مدیریت نقدینگی خود باشند. در مدل تأمین مالی اسلامی، به علت عدم وجود بهره، بانکها امکان دارد با چالش های نقدینگی مواجه شوند. اگر بانکها نتوانند بموقع نقدینگی لازم را تأمین کنند، امکان دارد با ناترازی مواجه شوند. این مورد بخصوص در شرایط اقتصادی ناپایدار می تواند بحرانی تر شود.
تأثیرات اقتصادی کلان
شرایط اقتصادی کلان، مانند تورم، رکود اقتصادی و نوسانات ارزی، می تواند تاثیر زیادی بر عملکرد بانکها داشته باشد. در صورت بروز رکود اقتصادی، پروژه ها امکان دارد با کاهش تقاضا مواجه شوند و این می تواند به ناترازی بانکها منجر شود.
به گزارش زیپو کالا به نقل از مهر، مدل تأمین مالی اسلامی با وجود مزایای قابل توجهی که دارد، امکان دارد به ناترازی بانکها منجر شود. برای پیشگیری از این وضعیت، بانکها باید به مدیریت ریسک، تنوع در سبد سرمایه گذاری، و نظارت دقیق بر پروژه ها و شرایط اقتصادی توجه ویژه ای داشته باشند. همچنین، ایجاد چارچوب های قانونی و نظارتی مناسب می تواند به بهبود عملکرد بانکها و کاهش ریسک ناترازی کمک نماید.
