به گزارش زیپو کالا، در سالهای گذشته مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کیفیت گندم هایی که در کشور کشت می شود را ارتقا داده و این محصول به لحاظ میزان پروتئین در سطح گندم هایی است که در دنیا کشت می شود.
به گزارش زیپو کالا به نقل از مهر، امروز ۳۱ فروردین برای اولین بار به نام روز ملی گندم و نان نام گذاری شد. شهرام شاهرخی، معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته های مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور و مجری طرح تحقیقاتی گندم در گزارش زیپو کالا به نقل از مهر در رابطه با وضعیت گندم های تولیدی کشور اظهار داشت: مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور زیر مجموعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی، مرجع شناسایی و عرضه دستورالعمل کنترل عوامل خسارت زا محصولات کشاورزی همچون گندم است. هر آفت، بیماری یا علف هرز که در مزارع گندم باشد مؤسسه مرجع شناسایی بوده و باید دستورالعمل کنترل آنها را به مراجع ذی ربط عرضه نماید که این مراکز بر طبق این دستورالعمل وارد عمل شوند.
وی اضافه کرد: در جهت خودکفایی سال جاری در دو بخش این مؤسسه همکاری داشت؛ نخست همکاری ما در تدوین کتاب خودکفایی گندم که در وزارت جهاد کشاورزی تدوین شد. در این کتاب اقدامات مؤسسه در جهت خودکفایی گندم که شامل تحقیقات، آموزش ها، انتقال دانش ها به مزارع تحقیقاتی و… است در کتاب مذکور بازتاب پیدا کرده است. از دیگر اقدامات مؤسسه، همکاری در تدوین دستورالعمل در مدیریت «سن» گندم از مزرعه تا سفره است.
این پژوهشگر با یادآوری این که سن یکی از آفاتی است که هم می تواند عملکرد کشت را در مزرعه تحت تاثیر قرار دهد هم کیفیت نان را تحت شعاع قرار دهد، اظهار داشت: اگر بیشتر از ۲ درصد از دانه های گندم ساخته شده سن زده باشد طبیعتاً این محصول برای نانوایی ها مناسب نخواهد بود چونکه میزان پروتئین گلوتن آن کاهش بسیار پیدا کرده و این کاهش سبب می شود خمیری که از گندم به دست می آید خاصیت کششی و تهیه نان نداشته باشد.
شاهرخی با اشاره به اینکه این امر سبب می شود تا گندم به علوفه تبدیل شوند، خاطرنشان کرد: سن گندم مهم ترین آفت این محصول بوده که می تواند آنرا تبدیل به علوفه کند. ازاین رو امکان دارد گندم به میزان زیاد در کشور تولید شود اما گندم نان نبوده و به علت آفات، فقط خوراک دام می شود.
کیفیت گندم تولید داخل چه وضعیتی دارد؟
گندم حدود ۴۰ درصد از کالری و پروتئین مورد نیاز جامعه را تأمین می کند ازاین رو این محصول در سبد غذایی و هرم امنیت غذایی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. ازاین رو از نان بعنوان قوت لایموت نام برده می شود. در نتیجه هم باید عملکرد آن مورد توجه باشد و هم کیفیت آن حفظ شود.
معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته های مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور در رابطه با وضعیت کیفیت گندم داخل اظهار داشت: در سالهای گذشته مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کیفیت گندم هایی که هم اکنون در کشور کشت می شود را ارتقا داده و گندم هایی که در کشور تولید می شود به لحاظ میزان پروتئین مشکلی نداشته و در سطح گندم هایی است که در دنیا کشت می شود.
وی افزود: اقدام دیگر مؤسسه اصلاح بذر، علاوه بر اصلاح انواع بذر گندم برای افزایش درصد پروتئین، مشخص کرده در هر منطقه شامل سردسیر، معتدل و گرمسیر کدام رقم گندم کشت شود تا بتواند کیفیت لازم را داشته و با شرایط آن منطقه سازگار باشد.
این مسؤول دولتی تصریح کرد: کشور به لحاظ کیفیت گندم برای تهیه نان مشکل ندارد ولی باید محصولات را از گزند سن که مهم ترین آفت گندم است و سایر بیماری ها و علف های هرز حفظ کرد.
وی اظهار نمود: سن گندم مهم ترین آفت در آسیای میانه و خاورمیانه و هم شرق اروپا است که بیشترین خسارت را به گندم زارها وارد می نماید.
این محقق حوزه زراعت بیان نمود: دانه های که مورد حمله این آفت قرار می گیرند در محل تغذیه نقطه سیاه رنگی به وجود می آید که در اطراف آن یک هاله روشن دیده می شود، حتی این دانه ها امکان دارد چروکیده باشند یا نباشند.
اقدامات پیشگیرانه در مقابل سن زدگی
کارشناس پژوهشی طرح گندم در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ضمن اشاره به برگزاری کارگاه های آموزشی در استانهای مختلف کشور، اظهار نمود: مؤسسه گیاه پزشکی در استانهای مختلف کشور یک سری کارگاه های آموزشی برگزار کرده و آموزش های لازم به کارشناسان مراکز خرید گندم داده شده این که دانه های بیمار چگونه از دانه های سالم تفکیک شوند. چگونه باید تشخیص داده شود گندمی که خریداری می شود آیا مناسب تهیه نان است یا خیر؟ بعنوان مثال همان گونه که تاکید شد، اگر بیشتر از ۲ درصد دانه های گندم سن زده باشند این محصول دیگر برای تهیه نان مناسب نمی باشد.
چگونه آفات را باید در گندم زارها کنترل کرد؟
معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته های مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور با اشاره به اینکه مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در کشور روی هیچ آفتی به اندازه سن تحقیق نکرده است، اظهار داشت: دستورالعمل های مدون جامعی تدوین شده که هر جا اجرا شده مشکلی با این آفت وجود نداشته است. بعنوان مثال سال قبل در کشور در حدود ۲.۵ میلیون هکتار از مزارع گندم ضد سن مبارزه شد. بنابراین سال ۱۴۰۲ هیچ مشکلی با سن گندم وجود نداشت.
وی اضافه کرد: این که چگونه نمونه برداری شود، الگو و واحد نمونه برداری، ابزارهای نمونه برداری و… همگی به شکل دستورالعمل عرضه شده است. بعنوان نمونه در دستورالعمل پیش آگاهی سن گندم آمده، سن چه زمانی اگر آغاز به فعالیت کرد باید کنترل شود. نحوه مبارزه مشخص شده یعنی جمعیت سن به چه تعداد رسید باید مبارزه شروع شود. ضمن این که زمان مبارزه با سن هم در مرحله حشره کامل و هم پوره ابلاغ گردیده که کیفیت محصول کاهش پیدا نکند.
شاهرخی افزود: نحوه کنترل سن گندم هم آمده این که از کدام آفت کش ها باید ضد آنها استفاده گردد که تمام این افت کش ها در مؤسسه به ثبت رسیده اند.
این محقق به استفاده از دشمنان طبیعی برای مبارزه با سن گندم اشاره نمود و در توضیح بیشتر اظهار داشت: همینطور دشمنان طبیعی و حشرات مفیدی که تا حدودی سن گندم را کنترل می کنند کدام ها هستند چه زمانی فعالیت دارند، در دستورالعمل های تدوین شده در اختیار بهره برداران قرار می گیرد.
نحوه مبارزه با انواع بیماری های گندم
معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته های مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور با اشاره به اینکه علاوه بر آفات برخی بیمارها هم باعث تهدید گندمزارها می شود، خاطرنشان کرد: بیماری قارچی، انواع ویروس ها، باکتری ها یا نماتدها عوامل بیماری گندم به شمار می روند که دستورالعمل مدیریت آنها هم در کشور تهیه شده است.
وی در توضیح بیشتر اظهار داشت: ۷۸ پروژه برای بیماری های قارچی، ۱۱ مورد برای باکتری ها و ۶ پروژه برای ویروس ها و ۱۸ مورد برای نماتدهای گندم اجرا شده که حاصل آنها دستورالعمل هایی مانند دستورالعمل مبارزه با «زنگ زرد» گندم است.
این محقق خاطرنشان کرد: زنگ زرد مهم ترین بیماری گندم بوده که اگر اپیدمی شود ۱۰۰ درصد محصول را از بین می برد. این اتفاق ناخوشایند در سالهای دور رخ داده است. علایم مشخص است و این که چه زمانی و کجا باید مبارزه شود، مناطقی که بیماری از آنجا آغاز می شود تا همه گیری کجا بوده است، کاملا شناسایی شده اند. ما می دانیم هر سال باید در چه مناطقی گوش به زنگ باشیم تا اگر زنگ زرد شروع شود کانون کوبی نماییم.
وی افزود: در این خصوص ترکیب هایی که باید استفاده گردد که بتوانیم زنگ زرد را کنترل نماییم به ثبت رسیده است.
علف های هرز و افت کیفیت محصولات
مجری پژوهشی طرح گندم در ادامه سخنان خود به علف های هرز اشاره نمود و اظهار داشت: دسته سومی که روی عملکرد کیفیت گندم خسارت می زند علف های هرز هستند که در کشور ۴۰۰ گونه علف هرز از ۴۴ خانواده گیاهی در مزارع گندم وجود دارد که عدد بزرگی است.
شاهرخی اظهار نمود: نقشه پراکنش آنها تهیه شده که در کدام مناطق امکان دارد به گندم زارها صدمه بزنند. از سامانه جغرافیایی استفاده شده که نقشه پراکنش علف های هرز گندم مشخص شود. برای مبارزه با علف ها ۳۶ علف کش به ثبت رسیده که پیشتر کارایی آنها ارزیابی شده و در دستورالعمل ها ابلاغ گردیده است.
وی تصریح کرد: از این تعداد ۱۲ علف کش، علف باریک برگ را کنترل می کند ۱۵ تا علف های برگ پهن را کنترل کرده و ۹ علف کش دو منظوره است.
منبع: زیپو کالا
