به گزارش زیپو كالا در حالیكه كمپین تحریم ها با هدف اعمال فشار حداكثری روی ایران ادامه دارد، به نظر می آید اروپا فاقد ابزار برای دفاع از تجارت با تهران بوده و البته چیز چندانی برای حفظ و دفاع نمانده است.
به گزارش زیپو كالا به نقل از ایسنا، اما نگاه دقیق تر به آمار تجاری، داستان متفاوتی را بازگو می كند. فناوری اروپایی عمیقا در اقتصاد ایران به خصوص بخش بزرگی همچون بخش صنعتی كه از هر سه كارگر ایرانی حدود یك نفر در آن مشغول به كار هستند، به كار گرفته شده است. صادرات قطعات، ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل كه تحت سیستم SITC۷ قرار می گیرد، بدون شك شاخص مهم تری از تجارت ایران-اروپا در مقایسه با خرید نفت ایران توسط اروپا هستند.
ارزش صادرات SITC۷ اروپا به ایران از زمان وضع تحریم های ثانویه دولت ترامپ در نوامبر سال ۲۰۱۸ نصف شده است. بررسی آمار اتحادیه اروپا نشان داده است ارزش صادرات ماهانه این منطقه به ایران در ۱۲ ماه قبل از وضع مجدد تحریمها، ۹۷۰ میلیون دلار بود و در ۱۰ ماه بعد از آن به ۴۳۳ میلیون دلار كاهش پیدا كرد.
بخش صنعت ایران تحت نفوذ شركت های دولتی قرار دارد كه اغلب آنها در فهرست سیاه وزارت خزانه داری آمریكا جای گرفته اند و ازاین رو برای شركت های اروپایی كه خواستار حفظ روابط تجاری با آمریكا هستند، محدودیت هایی بوجود آورده است.
اما علیرغم این موانع قابل توجه، اروپا همچنان به صادرات قطعات، ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل به ارزش میلیارد دلار به ایران ادامه می دهد. صادرات به شركت های خصوصی تحت تحریم های آمریكا قرار نمی گیرد و این به معنای آن است كه شركت های اروپایی اگر بتوانند بانكی پیدا كنند كه حاضر باشد پرداخت برای صادرات را بپذیرد، تجارت می تواند انجام بگیرد.
این تجارت ارزش دفاع كردن دارد و مقامات اروپایی نباید از مشكلات اخیرشان برای حفظ روابط دوجانبه در مواجهه با تحریم های آمریكا دلسرد شوند. همینطور این استمرار تجارت روشن می كند كه ایران نمی تواند به راحتی از اروپا دست بكشد.
این تصور اشتباه متداول وجود دارد كه كمپین تحریم های چندجانبه ضد ایران كه از مارس سال ۲۰۰۸ تا ژانویه سال ۲۰۱۶ در جریان بود و تحریم های اتحادیه اروپا را دربرمی گرفت، ایران را ناچار كرد از اروپا فاصله گرفته و به چین روی بیاورد. در حالیكه تجارت ایران با چین طی این مدت رشد قابل توجهی پیدا كرد و صادرات قطعات، ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل چینی از ۲.۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۷ به ۷.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ رشد كرد، اما این رشد مشابه در اغلب كشورهای در حال توسعه جهان دیده می شود. در كل تحریم ها در دوره مذكور سبب ظهور چین بعنوان یك صادركننده بزرگ كالاهای تولیدی با ارزش بالا شد.
با این حال صادرات اروپا به ایران بلافاصله بعد از رفع تحریم ها، بهبود پیدا كرد و میزان نسبی صادرات چین به اروپایی در بخش SITC۷ از ۲.۵۸ در سال ۲۰۱۵ به ۱.۱۳ پارسال كاهش پیدا كند. با وجود برتری جدیدی كه چین پیدا كرده بود، اروپا توانست سهم زیادی از واردات قطعات، ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل ایران را پس بگیرد. چونكه زمانی كه صنعت ایران در اوایل دهه ۲۰۰۰ یك دوره مدرنیزه سازی بزرگ را در پیش گرفت، شركت های اروپایی سهم اصلی را در ایجاد كارخانه ها و انتقال فناوری داشتند. مهندسان فرانسوی در بخش قطعات خودروسازی، مهندسان آلمانی در بخش ساخت لوكوموتیو و مهندسان ایتالیایی در سهم تولید صنعت غذا سهم قابل توجهی را كسب كردند.
برای ادامه فعالیت این بخش ها، ایران به واردات از اروپا نیاز دارد. حتی اگر شركت های چینی به تامین كننده عمده ایران تبدیل شوند اما قادر نخواهند بود وابستگی صنعت ایران به اروپا را قطع كنند. شاید این تا حدود زیادی به این دلیل باشد كه دور قبلی تحریم ها كه در دوران اوج خود تنها ۲۰ ماه از ژانویه سال ۲۰۱۲ تا نوامبر سال ۲۰۱۳ طول كشید و مذاكرات هسته ای سبب لغو بعضی از تحریم ها همچون توقف تحریم ها ضد بخش خودروسازی شد.
در نتیجه صنعت ایران هیچگاه احساس نكرد كه باید وابستگی خود به قطعات و فناوری اروپایی را قطع كند. راه اندازی كارخانه ها و زنجیره تامین سال ها زمان می برد و سال ها زمان می برد تا تحریم ها الگوی وابستگی را كه از راه روابط تجاری تاریخی شكل گرفته اند، تغییر دهند.
بر اساس گزارش بلومبرگ، حتی اگر ارزش كلی تجارت اروپا با ایران كاهش پیدا كرده باشد، اروپا نقش حیاتی و مطمئنی را در آینده اقتصاد ایران حفظ نموده است. باآنكه سیاستمداران ایرانی از تلاش های اروپا برای ایستادگی در مقابل تحریم های آمریكا مأیوس شده اند اما به آسانی نمی توانند روابط با غرب را كنار بگذارند و این مساله به اروپا اهرم منحصر بفردی می دهد. با بیان كاهش تعهدات برجامی ایران، برخی در اروپا خواهان وضع مجدد تحریم ها ضد ایران شده اند كه تجارت صنعتی با ایران را نابود خواهد نمود. مقامات ایرانی دیگر باور ندارند كه آمریكا بتواند فشار اقتصادی قابل توجهی به ایران وارد كند اما اروپا می تواند.
